Những phát ngôn “khó quên nhất” năm 2013

Trong phiên thảo luận về công tác phòng chống tham nhũng tại UB Thường vụ Quốc hội ngày 18/9/2013, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhận định thẳng thắn: “Nếu không tham nhũng thì quan chức lấy tiền đâu đi nhậu, đi chơi này đi chơi kia, chức vụ này chức vụ kia không tham nhũng lấy đâu tiền mà chạy”.

Cũng theo Chủ tịch Quốc hội, báo cáo do Thanh tra Chính phủ chắp bút trình bày trước Thường vụ Quốc hội còn chưa đề cập đến việc liệu trong lực lượng đấu tranh phòng, chống tham nhũng có tham nhũng không. Nghi vấn tiêu cực, theo Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng rất có cơ sở khi nhiều vụ án bị đình chỉ điều tra, mức án đưa ra dưới khung hay việc ít chuyển sang điều tra nhiều sai phạm hàng trăm, hàng nghìn tỷ sau thanh tra, kiểm toán.

Cùng chủ đề về chống tham nhũng, tại phiên thảo luận về Báo cáo kết quả giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm y tế giai đoạn 2009-2012 của UB Thường vụ Quốc hội ngày 11/9 khi đề cập tới vụ nhân bản xét nghiệm ở Bệnh viện đa khoa huyện Hoài Đức (Hà Nội), Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thi Doan đã dẫn thêm hiện tượng giám đốc bệnh viện khám bệnh cho bệnh nhân rồi đưa đơn thuốc đến nhà mình mua, cho đưa phương tiện bên ngoài vào bệnh viện rồi cùng chia doanh thu… Liên hệ với thông tin mới nhất trên báo chí về việc MTTQ ở Hà Tĩnh “nuốt” tiền TƯ hỗ trợ hộ nghèo, gia đình chính sách, cũng như việc một trường miền núi biển thủ gần 3 tỷ đồng của học sinh dân tộc thiểu số, Phó Chủ tịch nước đau xót: “Người ta “ăn” của dân không từ cái gì nữa”.
“Sao giờ không ai sợ pháp luật, sợ bị trừng trị nữa? Mỗi ngày người ta “ăn” từng tí của dân, từ liều vacxin con con đến tiền chữa bệnh bảo hiểm, trách nhiệm thuộc về ai?” – Phó Chủ tịch nước nêu câu hỏi.

Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan thẳng thắn: Mỗi ngày người ta “ăn” từng tí của dân
Những phát biểu đầy thẳng thắn, trăn trở và rất sắc cạnh của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan đã làm "nóng" dư luận trong nhiều ngày sau đó trên nhiều trang báo, nhiều diễn đàn và cả đời sống xã hội. Những vấn đề đặt ra trên cũng chưa có điểm dừng ở năm 2013 mà vẫn sẽ là chủ đề gai góc của những năm tới...
Vinashin, Vinacho, Vinachia
Trao đổi về công tác phòng, chống tham nhũng tại Quốc hội kỳ họp cuối năm 2013, đại biểu Dương Trung Quốc phát biểu: “Vinashin đã là thảm họa. Nhưng nguồn gốc thảm họa là Vinacho, và bên cạnh là Vinachia. Đấy là sự thỏa hiệp ngầm, thỏa hiệp đen để bòn rút tài sản của nhà nước”.

Ông Quốc phân tích, cơ chế “xin - cho” là cội rễ của nhiều tiêu cực, len lỏi vào mọi ngõ ngách của đời sống. Tham gia ý kiến khi bàn về tình hình kinh tế xã hội, đại biểu ví von: “Vinashin không ngại bằng Vina... cho!”.
Những phân tích, khái quát này của đại biểu “gạo cội” Dương Trung Quốc nhận nhiều ủng hộ, hưởng ứng của dư luận vì xác đáng, thẳng thắn và tinh thần xây dựng.
“Bao nhiêu con thỏ bị tuyên thành gấu?”
Trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa 13, đại biểu Nguyễn Bá Thuyền (Lâm Đồng) đặt câu hỏi đối với Chánh án TAND tối cao Trương Hòa Bình về vụ án oan sai điển của ông Nguyễn Thanh Chấn, người bị kết án tù chung thân về tội giết người, sau ngồi tù 10 năm ngồi tù mới được phát hiện bị hàm oan - vụ án gây chấn động dư luận.


Đại biểu Quốc hội Nguyễn Bá Thuyền

“Người ta vẫn nói “nhất nhật tại tù, thiên thu tại ngoại”, vậy trách nhiệm ngành tòa án đến đâu? Chánh án có giải pháp gì để minh oan, xin lỗi, bồi thường cho người dân? Và liệu còn có bao nhiêu con thỏ bị tuyên thành gấu?” - ông Nguyễn Bá Thuyền đặt vấn đề một cách hình tượng. Ông Nguyễn Bá Thuyền cũng cảnh báo, hàng năm vẫn có hàng chục nghìn đơn xin giám đốc thẩm, tái thẩm đã chứng tỏ rằng niềm tin của người dân vào công tác của ngành tư pháp chưa cao.
Phép ẩn dụ đầy hàm nghĩa này không chỉ “đốt nóng” phiên chất vấn tại Quốc hội mà còn trở thành cụm từ mặc định để chỉ án oan mà các mạng xã hội, các diễn đàn, dư luận sau đó đã sử dụng để nói về hiện tượng ép cung, mớm cung trong quá trình điều tra, nói về chất lượng làm án của các cơ quan tiến hành tố tụng.


Một số phóng viên bị thiểu năng (!)

Vì không đồng tình với cách báo chí đưa tin về mũ bảo hiểm giả, ông Đinh Mạnh Toàn - Phó Cục trưởng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (Bộ Công an) - khi phát biểu tại Hội nghị bàn thảo về Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ - đường sắt ngày 11/3/2013, tại Bộ Giao thông Vận tải, đã có một tuyên bố “xanh rờn” rằng: “Có lẽ một số phóng viên bị thiểu năng!”.

“Có lẽ phóng viên của một số báo thiểu năng gì đó, kém gì đó. Các phóng viên đó không hiểu được thế nào là mũ giả, mũ rởm mà cứ phải diễn đạt bằng lời lẽ, bằng giải thích từ ngữ rồi đăng tải? Ở đây có 5-6 Bộ đánh giá về mũ bảo hiểm thì cứ thế mà đưa vào” - ông Toàn nói.

Lời nói của Cục phó Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội đã khiến giới phóng viên, nhà báo - những người đang thực hiện nhiệm vụ thông tin tuyên truyền cảm thấy bị xúc phạm. Cùng đó, rất rất nhiều ý kiến của người dân cũng phản ứng dữ dội với cách nói trên của ông Phó Cục trưởng.

Dù sau đó ông Toàn đã lên tiếng xin lỗi những người làm báo, đã thể hiện sự cầu thị, nhưng rõ ràng, những gì ông đã nói trước đó vẫn là điều đáng tiếc, bởi như người xưa đã nói “nhất ngôn ký xuất, tứ mã nan truy”.


“Lộn cổ từ tầng 4 hay tầng 14 là việc của chúng”

Cuối tháng 9/2013, bờ tường yếu tại khu nhà A, toà nhà thuộc “Hợp tác xã Zone 9” thuộc Xí nghiệp Dược phẩm Trung ương 2, số 9 Trần Thánh Tông (một địa điểm vui chơi, giải trí mới nổi thu hút rất đông người lui tới) bất ngờ bị đổ sập do một số bạn trẻ dựa vào để tạo dáng chụp ảnh. Vụ tai nạn khiến 2 người rơi từ lan can xuống chiếu nghỉ tầng 3, một cô gái bất tỉnh tại chỗ.


Nạn nhân bị ngã tại khu vui chơi Zone 9

Sau vụ tai nạn đáng tiếc nói trên, nhiều người đặt câu hỏi tại sao điểm vui chơi này có nhiều ẩn họa nhưng chính quyền phường sở tại lại không không có cảnh báo nguy hiểm. Ông Vũ Bảo Thạch - Chủ tịch UBND phường Bạch Đằng (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) khi trao đổi với PV Dân trí cho rằng: “Mấy đứa vào số 9 Trần Thánh Tông ngã, không đến phường trình báo thì như tai nạn xe máy đầu đường xó chợ. Mà mấy đứa trẻ con hiếu kỳ chỗ nào cũng vào chụp ảnh thì lộn cổ từ tầng 4 hay tầng 14 cũng là việc của chúng!”.

Công bằng mà nói, xảy ra vụ việc trước hết là do nạn nhân không nêu cao ý thức bảo vệ bản thân, nhưng chính quyền sở tại không thể "phủi" bỏ trách nhiệm liên đới khi điểm vui chơi này nằm trong địa bàn mình trực tiếp quản lý. Dù thế nào, những người giữ trọng trách cao nhất ở cấp cơ sở không thể buông lời “sống chết mặc bay”, vô cảm trước ranh giới giữa cái sống và cái chết, về tính mạng của con người, điều rất dễ khiến dư luận "nổi sóng".

Đang bị đánh thì lăn ra… ngủ

Phát ngôn này xuất phát từ ông Nguyễn Văn Quý - Chủ tịch UBND phường 25, quận Bình Thạnh, TPHCM - khi trả lời báo chí trong vụ việc lực lượng dân phòng địa phương đánh một người bán hàng rong tên là Trịnh Xuân Tình (34 tuổi, quê Thanh Hoá, tạm trú tỉnh Bình Dương).

Chuyện xảy ra vào chiều 6/12, khi chạy xe đến khu chợ tự phát tại Cư xá 30/4, phường 25, quận Bình Thạnh để bán hàng thì anh Tình bị một nhóm gần 10 người là trật tự đô thị, dân phòng của UBND phường 25, quận Bình Thạnh đi xe công vụ đến “tóm” vì vi phạm quy định buôn bán trên vỉa hè lòng đường.


Người bán hàng rong bị dân phóng đánh đến ngất xỉu sau đó lại bị cho là say xỉn nên... lăn ra ngủ!?

Khi đó, lực lượng dân phòng thu xe và giỏ trái cây của anh Tình đưa lên xe đưa về UBND phường xử lý. Sợ cơ nghiệp của mình bị thu giữ nên anh Tình dùng tay kéo lại thì bị nhóm người kia lao vào giật tay ra, sau đó đánh đấm vào người. Thấy anh Tình tiếp tục phản kháng, lực lượng dân phòng đã dùng còng số 8 để khống chế anh Tình rồi dùng roi điện dí vào người nạn nhân và tiếp tục đánh đến khi anh Tình ngất xỉu. Sau đó lực lượng chức năng bỏ mặc nạn nhân nằm lê lết trên đường với 2 tay bị còng ra phía sau dù rất nhiều người dân chứng kiến tỏ thái độ bất bình.

Giải thích cho sự việc trên, người đứng đầu phường Bình Thạnh cho biết: “Do anh Tình say xỉn nên ngay sau đó đã vùng vẫy, quay ra ngủ tại chỗ (?!)”.

Ông Quý sau đó đã thừa nhận vụ việc ban đầu do cấp dưới báo cáo không đầy đủ, bản thân ông cũng thiếu kiểm tra thực tế nên có những trả lời trên báo chí, gây bức xúc trong dư luận và xin rút kinh nghiệm. Ông Chủ tịch phường đã nhận ra sai sót của mình, nhưng cũng không đơn giản để rút lại được phát ngôn đã “bắn đi” và cũng không dễ để rút lại hết những phản ứng của người dân, những comment bạn đọc trên nhiều trang báo, trên các diễn đàn...